تحولات نورپردازی شهری؛ از تأمین روشنایی تا خلق متن هنری

نوع مقاله : مقالۀ ترویجی

نویسنده

پژوهشکده نظر

چکیده

امروز نور به عنوان عنصر غیر کالبدی منظر شهری نقش به سزایی در تداوم حیات شهرنشینی شهروندان در شب و شکل‌گیری منظر شبانه شهر ایفا می‌کند. نورپردازی شهری در کشورهای توسعه‌یافته به عنوان دانشی میان‌رشته‌ای حوزه‌های فنی، مهندسی، علوم انسانی و هنر مطرح است که همکاری‌های توأمان متخصصان را طلب می‌کند.
شکل‌گیری تعاملات اجتماعی و ارتقای سطح کیفی آنها مقوله‌ای است که در جوامع مدنی بسیار بدان پرداخته می‌شود. از آنجا که نورپردازی شهری اقدام ویژه‌ای جهت تسهیل تداوم حیات جمعی در زندگی شبانه شهرهاست ضروری به نظر می‌رسد به این مقوله توجه بیشتری شود؛ چنانکه کشورهای توسعه‌یافته از پتانسیل‌های آن بهره‌مند شده‌اند.
این مقاله بر این اعتقاد است مقوله نور در شهر از بدو ورود تا دوران جدید در دنیا تحولاتی چشمگیر را طی کرده است که براساس اهداف شکل‌گیری و نقش شهروندان به عنوان مخاطبان هدف می‌توان آن را به چهار دسته تقسیم کرد: 1) عملکردی: تأمین روشنایی 2) تزیین‌گرایی و نمادسازی 3) خلق اثر هنری 4) خلق متن هنری. همچنین نقش شهروندان به عنوان مخاطبان هدف از مصرف‌کننده و تماشاگر منفعل به تولیدکننده، بازیگر و کاربر فعال ارتقا یافته است. بنابراین می‌توان چنین جمع‌بندی کرد که پتاسیل‌های نورپردازی شهری از یک مقوله صرفاً عملکردی به یک هنر تعاملی که امکان برآورده ساختن تعاملات اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین هدف شهرنشینی را برعهده دارد، ارتقا یافته است. ضرورت این مقاله جلب توجه مدیران، متخصصان و هنرمندان کشور به این حوزه نوین است تا با بهره‌مندی از پتانسیل‌های تعریف‌شده در تجربیات جهانی بتوان به ارتقای سطح کیفی منظر شبانه شهرهایمان با توسل به رویکردهای زیباشناسانه و هنرمندانه همت گماشت و روابط و تعاملات اجتماعی گسسته شده از دوران مدرن را بازیابی کرد و به منظر سلامت شهرهایمان قوام بخشید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Urban Lighting developments; From Lighting Supply to Creating an Artistic Text

نویسنده [English]

  • Padideh Adelvand
چکیده [English]

Light as an incorporeal element of urban landscape plays a significant role in the city activities during the night as well as the formation of the citys nightscape. Urban lighting in developed countries is considered as an interdisciplinary knowledge of the technical, engineering, humanities and art fields, which calls for joint co-operation among specialists.
The formation and quality of social interaction and have been a popular topic, widely discussed in the civil societies. Since urban lighting is a special effort to facilitate the survival of urban social life, it is necessary to pay more attention to this issue, as the developed countries have benefited from its potentials.
The current study argues that urban lighting has undergone dramatic changes since the arrival of the new era internationally. BBased on the formation aims and the citizens’s role as the target audiences, it can be divided into four categories: 1) Functional- Supplying light 2) Decorating and symbolizing 3) Creating artworks 4) Creating artistic texts In addition the role of citizens from the consumers and passive spectator has been changed to the producers, actors and active users. Thus, it can be concluded that the potentials of urban lighting have been promoted from a merely functional to an interactive art that is capable to satisfy social interactions which one of the main goals of urbanization. This paper is mainly focused to draw the attentions of managers, specialists and artists of the country to this new area. this may lead to make the advantages of the available potentials. Considering the global experiences it may also lead to the improvement of urban night landscape qualities by the application of the aesthetic and artistic approaches and renovation of the disconnected social relations and interactions arisen from the modern era. it may also give an insight to the healing the landscape system of our cities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban lighting
  • Artwork
  • Artistic text
  • Audience
  • Social interactions
اخوت، آرش. (1387). طرح جامع نورپردازی شهر شیراز: روش‌ها، رویکردها، نظرگاه‌ها. مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه بین‌المللی نورپردازی شهری. تهران: سازمان زیباسازی با همکاری گروه شهرشناسی دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 75-64.
اسمیت، لوسی. (1382). جهان‌شدن و هنر جدید. ترجمه : علیرضا سمیع‌آذر. تهران: نظر.
امین‌زاده، بهناز. (1387). نورپردازی شهری و نقش آن در طراحی مناظر شفابخش. مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه بین‌المللی نورپردازی شهری، تهران: سازمان زیباسازی با همکاری گروه شهرشناسی دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 87-78.
بارت،‌ رولان. (1373). از اثر تا متن. ترجمه: مراد فرهادپور. مجله ارغنون، ‌(4): 66-57.
بخشی،‌ علی. (1387). هنر جدید: هنر نو در تعریف مناقشه. مجله تندیس، (126):18.
پاکزاد، ‌جهانشاه. (1387). نورپردازی شهری و ملاحظات طراحی شهری.مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه بین‌المللی نورپردازی شهری. تهران: سازمان زیباسازی با همکاری گروه شهرشناسی دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 63-56.
پاکزاد، جهانشاه و سوری، الهام. (1391). راهنمای نورپردازی مکان‌های شهری. تهران : آرمان‌شهر.
پور فتح‌اله، مائده. (1392). طرح پژوهشی تعیین معیارهای مطلوبیت نماهای شهری در منظر شبانه شهر تهران. کارفرما: سازمان زیباسازی شهر تهران- معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.
توانایی جبارزاده، علی. (1392). نورپردازی اینتراکتیو (Interactive) و فرش هوشمند. قابل دسترس در: www.iran-lighting.com (تاریخ دسترسی 12/1/94)
جاوید صباغیان، مقداد و حسنایی، محمدرضا. (1391).  بازی رایانه‌ای در مقام متن هنری: بررسی و تحلیل وضعیت مواجهه با بازی‌های رایانه‌ای به مثابه آثار هنری. نشریه هنرهای زیبا (هنرهای نمایشی و موسیقی)، 17 (2):  77-69.
جمشیدیان، محمد. (1391) احیای خیابان آچه با نورپردازی شکسته. مجله منظر، (21): 55-52.
حسینقلی، ‌فاطمه. (1391). موشن‌گرافیک در فضاهای شهری. مجله هنرهای تجسمی نقش‌مایه، 5 (13): 102-93.
دهقانی، آزاده. (1387). هنر جدید : واقعیت مجازی زمینه‌ساز هنر تعاملی. تندیس، (123):14.
رهبرنیا، زهرا و خیری،‌ مریم. (1392). هنر تعاملی به مثابه یک متن.مجله جهانی رسانه-نسخه فارسی، ‌8 (1): 113-92.
سانتن، کریستافان. (1393). نورپردازی نواحی شهری. ترجمه : کاوه احمدیان و پریسا مقصود. تهران : هنر معماری قرن.
سلطان‌زاده، حسین. (1387). نورپردازی فضاهای فرهنگی. مجموعه مقالات نخستین همایش و نمایشگاه بین‌المللی نورپردازی شهری. تهران: سازمان زیباسازی با همکاری گروه شهرشناسی دفتر پژوهش‌های فرهنگی، 55-44.
سوری، الهام. (1393). نورپردازی اعیاد و مناسبت‌ها. تهران: هنر معماری قرن.
قادری، عرفان و مراثی، محسن. (1393). پژوهشی در تعریف و تحدید انواع هنرهای مشارکتی‌ـ تعاملی، مجله جهانی رسانه نسخه فارسی، 9 (1): 227-192.
نصری، امیر. (1390). مرگ سوژه در هنر جدید رسانه‌ای. مجله مطالعات میان‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، 1 (2): 145-131.
Fischer, T., De Biswas, K., Ham, J.J., Naka, R ., Huang, W.X. (2012). Spatial Personality for Human Space Interaction, Beyond Codes and Pixels.Proceedings of the 17th International Conference on Computer-Aided Architectural Design Research in Asia: 69–78.
Huhtamo, E. (1995). Seven Ways of Misunderstanding Interactive Art: An Imaginary Dialogue,” in: Digital Mediations, Exhibition Catalogue (Pasadena: Art Center College of Design, Alyce de Roulet Williamson Gallery), available from: http://sophia.smith.edu/course/csc106/readings/interaction.pdf (accessed 05/05/2015)
Kluszczynski, W. R. (2010). Strategies of interactive art, Journal of Aesthetics & Culture, Vol. 2, DOI: 10.3402/jac.v2i0.5525.
Riley, H. (2013). Visual art and social structure: the social semiotics of relational art, Visual Communication, 12(2): 207–216. 
Sommerer, C., et al (2008). The Art and Science of Interface and Interaction Design – vol. 1, Studies in Computational Intelligence, vol. 141 Heidelberg: Springer Verlag.