استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
چکیده
در میان خطرات طبیعی که شهر تهران را تهدید می‌کند، زلزله اصلی‌ترین و مهم‌ترین آنها است. بیش از نیمی از مردم تهران در خانه‌‌های غیر مقاوم در برابر زلزله زندگی می‌‌کنند. مهم‌ترین معیار حاکم بر برنامهریزی شهری، ایمنی است. هیچ طرحی در شهر تهران نمی‌‌تواند مشروعیت یابد بی‌آنکه سهم اصلی را در راهبردهای توسعه‌‌ای به بحران زلزله اختصاص داده باشد. در برنامه‌‌های مقابله با زلزله، هدف اصلی تبدیل زلزله از بلا به «پدیده طبیعی» است. این هدف نیازمند پیش‌بینی اقدامات در سه دوره جداگانه پیشگیری، زمان بحران و دوره پس از حادثه است. برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در دستگاه‌های مسئول کشور عمدتاً به عملیات زمان بحران منعطف شده است. در صورتی‌که هدف اصلی، عمده‌ترین اقدامات را متوجه دوره پیشگیری می‌کند. بررسی قوانین جاری کشور حاکی از آن است که پرداختن به مسئله زلزله عمدتاً در حد هماهنگی دستگاه‌ها و بدون ضمانت اجرایی حداقلی است. اقدامات مؤثر پیشگیرانه نیازمند نوعی برنامهریزی استراتژیک است که به صورت برنامه‌پایه و میان‌بخشی در وظایف جاری سازمان‌ها اثر جدی بر جاگذاشته و روش‌های کنترل و ارزیابی ویژه‌ای برای آن تدارک دیده شود. این مقاله به معرفی و پیشنهاد فرایند برنامه مذکور و طرح ضرورت‌های اجرا و اداره آن می‌پردازد.
)