احیای فضای خاموش مبتنی بر برنامه‌ریزی مشارکتی با رویکرد شهرسازی تاکتیکی؛ مطالعه موردی: میدان سبحانی شیراز

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقالۀ کاربردی

نویسندگان

1 طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

3 بخش شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

4 دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

5 گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

6 گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

7 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

8 مدیریت شهری، دانشکده هنر و معماری، موسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران

9 گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10 مدیریت دولتی، گروه علوم انسانی، دانشگاه پیام نور واحد شیراز، شیراز، ایران

11 گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

12 گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

13 گروه شهرسازی، دانشگاه École nationale supérieure d'architecture de Paris-La Villette، پاریس، فرانسه

چکیده

در شهر فضاهایی وجود دارد که به‌رغم اجازه حضور شهروندان در آن‌ها، هیچگاه مورد استفاده قرار نمی‌گیرند؛ وجود این فضاها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند ضعف در برنامه‌ریزی باشد. به‌مرور با نادیده گرفتن این فضاها، مسائل اجتماعی نیز در آن‌ها به‌وجود می‌آید تا به نقطه ضعفی برای شهر تبدیل شوند. در حالی که بسیاری از این فضاها، پتانسیل‌های بالقوه‌ای دارند که در صورت احیاء می‌توانند به ارتقاء کیفیت فضایی منجر شوند. گزارش حاضر که از جنس پژوهش‌های میدانی است، به بیان تجربه سمن هم‌ساخت در احیای فضای خاموش مجاور میدان سبحانی شهر شیراز می‌پردازد، تا به‌عنوان یک تجربه پیشگام به این سوال پاسخ داده شود که کنشگران و سازمان‌های مردم‌نهاد چگونه می‌توانند با مشارکت بهره‌وران، در احیای فضاهای خاموش موثر باشند و در این مسیر با چه چالش‌هایی مواجه هستند؟ و احیای یک فضای خاموش چه تأثیراتی بر سایر فضاهای مشابه در محدوده خواهد گذاشت؟ روش پژوهش حاضر تحقیق میدانی با روش مشاهده‌ی اعضای نمونه است که در این شیوه کنشگران با برگزاری رویدادهایی به جلب مشارکت و اعمال حساسیت ساکنان و افزایش حس تعلق آن‌ها ‌پرداختند تا مشاهده شود که آیا تغییرات معنادار کالبدی در این مکان نسبت به سایر فضاهای خاموش مجتمع مسکونی مبعث رخ می‌دهد یا خیر و این تغییرات چه تأثیری بر سایر فضاها خواهند گذاشت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهند اگرچه روش‌های شهرسازی تاکتیکی موفقیت‌آمیز بوده‌اند، اما به دلیل عدم اعتماد به مدیریت شهری و در نتیجه تعمیم آن به مداخلات سایر کنشگران شهری و همچنین عدم تعلق‌خاطر ساکنان این محدوده به دلیل اسکان استیجاری، بهره‌وران در مقابل هزینه‌کرد حداقلی منفعل عمل کردند و سرمایه‌ی اجتماعی کافی برای تغییر توسط بهره‌وران ایجاد نگردید. اما به دلیل اثربخشی بر هیئت مدیره‌ی مجتمع مسکونی و شهرداری، با تغییرات کالبدی و ایجاد کاربری‌هایی در فضاهای خاموش مشابه اقداماتی در جهت احیای این فضاها برداشته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Revitalizing an Urban Void Based on Participatory Planning Using Tactical Urbanism Approach; Case Study: Sobhani Sq., Shiraz, Iran

نویسندگان [English]

  • Mozhgan Ansari 1
  • Hajar Asadpour 2
  • Mahshid Lotfi 1
  • Nazafarin Negahdari 3
  • Majid Delfi 4
  • Raziyeh Mozaffari 5
  • Pooya Aminlari 6
  • Fatemeh Shahvaran 3
  • Azarmidokht Pouravaz 7
  • Ali Ghahramani 8
  • Alireza Gholami 9
  • Moozhan Ansari 10
  • Sarah Ghamar 11
  • Farzad Farazian Shirazi 12
  • Ailin Akbari Soltanie 4
  • Mansour Samiei 4
  • Shiva Hakimian 13
1 Department of Urban Design, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
2 Department of Urban Planning, Faculty of Architecture & Urbanism, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Department of Urban Planning & Design, Faculty of Art and Architecture, Shiraz University, Shiraz, Iran
4 School of Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
5 Department of Urban Planning, Faculty of Arts and Architecture, Bojnord University, Bojnord of North Khorasan, Iran
6 Department of Urbanism, Faculty of Art, Architecture and Civil, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
7 Department of Urbanism, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University of Central Tehran Branch, Tehran, Iran
8 Urban Management, Faculty of Art and Architecture, Apadana Institute of Higher Education, Shiraz, Iran
9 Department of Urban and Regional Design and Planning, Faculty of Art and Architecture, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
10 Public Administration, Faculty of Humanities, Payame Noor University of Shiraz, Shiraz, Iran
11 Urban Planning Department, Faculty of Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
12 Department of Urban Planning, Islamic Azad University of Tabriz, Tabriz, Iran
13 School of Urban Planning, École nationale supérieure d'architecture de Paris-La Villette, Paris, France
چکیده [English]

There are several spaces in cities that are never used, although they are allowed be in them. It seems that these spaces are invisible and does not exist. The existence of these spaces can be caused by various factors, such as weakness in planning and design, or functional and physical limitations. By ignoring them, social and safety issues will be arise during the time and also they can turn into the weakness for the city. This is despite the fact that many of these spaces have potentials to turn into quality places. This article which is a type of field research, describes the experience of Hamsaakht Urban Activists Society-NGO in revitalizing an urban void adjacent to Sobhani Square in Shiraz, in order to find how activists and non-governmental organizations can be effective on revitalizing urban voids, with the participation of users, and what challenges do they face in this way? And what effects will the revitalizing an urban void have on other similar spaces in the area? The method of the current research is a field research with the method of observation of the sample members, in this technique, the activists paid by holding events to attract the participation and sensibility of the residents and increase their sense of belonging in order to see if there are significant physical changes in this place compared to other silent spaces of the residential complex. Whether or not there will be an explosion and what effect these changes will have on other spaces. The results of this research show that although tactical urbanism methods have been successful, but due to the lack of trust in urban management and as a result, its generalization to the interventions of other urban activists, as well as the lack of belonging of the residents of this area due to rental housing, the users acted passively in front of minimal spending. And sufficient social capital for change was not created by the beneficiaries. However, due to the effectiveness on the board of directors of the residential complex and the municipality, with physical changes and the creation of uses in similar urban voids, measures have been taken to revitalize these spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban void
  • participatory urbanism
  • urban activism
  • tactical urbanism
منظر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 28 بهمن 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار