2024-03-29T13:17:43Z
http://www.manzar-sj.com/?_action=export&rf=summon&issue=7436
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
زبان معماری، رمز نمادها
سید امیر
منصوری
گنبد طلا. این تصویر نه یک شکل و نه حتی یک نماد است؛ یک متن است. سرشار از پیامها و رمزهایی که برای عامه ایرانیان حکایتها دارد. لازم نبوده درس معماری خوانده باشی یا نشانهشناسی بدانی تا بتوانی این متن رمزآلود را برپا کنی. گنبد هدایتکننده به مکان و «جایی» مقدس است. بر بلندای مرکزیترین اندام معماری قرار میگیرد تا هویت، سر، مرکز و قلب مجموعه را به همگان نشان دهد. مرکز ثقل معنایی مجموعه، ممکن است در وسط جغرافیای آن نباشد، اما گنبد دلالت بر آن دارد که این «جا» قلب است. پس از آن منارهها به کار میآیند تا خبر از رخدادی در مکان بدهند. در «اینجا» خبری هست. دو مناره از دوردستها فریاد می آورند که آن «جا»، اینجاست و رهگذران را به آن راهنمایی میکنند. رنگ طلا خبراز امر قدسی میدهد. هر آنچه که طلایی است، نشانی از شرافت و قداست دارد. قرارگیری این سه عنصر در کنار صندوق نذورات و خیرات از سنتی در فرهنگ اسلامی ایران حکایت میکند که در دورههایی از تاریخ، منشأ ایجاد زیرساختهای بزرگ اقتصادی و مجموعههای علمی و اقتصادی بوده است. اگر امروز جمعآوری صدقات خرد برای دفع بلاهای شخصی به کار میآید، زمانی از برجستهترین شیوههای مالکیت غیرخصوصی و متکی بر منافع عام و اجتماعی بوده است. وقف و نذر، انواعی از مالکیت و مشارکت اجتماعی را تعریف میکنند که جایگاه امروزشان تناسبی با فلسفه و ظرفیتهای نهفته در آنها ندارد، این متنها اگر در دنیای نخبگان امروز مغفول افتاده، آنقدر ناشناخته ماندهاند که متن پیچیده آنها را نمیتوان با تفسیر این صندوق مزین شده به گنبدهای آلومینیومی آنودایز شده، فهم کرد. اما می توان گفت که فرهنگ عامه، اگر چه سنت وقف نذر را در شأن گذشته آنها نمی شناسد، اما از جایگاه و مرتبه آن، چنان با خبر است که با این نمادسازی عامیانه، همچنان از حقیقتی بزرگ خبر میدهد؛ بیآنکه بتواند شناختی جزئی و تفصیلی از آن به دست دهد. این جلوه از منظر ایرانی از بقایای سنتی عمیق در عرصه زندگی اجتماعی-اقتصادی گذشته ایران خبر میدهد که با کمک نمادهایی از معماری و هنر سرزمینی آنها روایت شده است.
زبان معماری
رمز نمادها
2018
02
20
3
3
http://www.manzar-sj.com/article_59538_a2e78b767bc0d9b416ee387c9ee2c3ef.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
جهانبینی ایرانیان و شکلگیری الگوی محوری باغ ایرانی
ناصر
براتی
آیدا
آل هاشمی
آرمان
میناتورسجادی
باغ ایرانی به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای تمدن ایرانی در جهان، بازتابی از جهانبینی ایرانیان است. سالهاست پژوهشگران متعدد ایرانی و خارجی به دنبال یافتن الگو یا کهنالگویی برای باغ ایرانی هستند. برای مدتها الگوی «چهارباغ» به عنوان الگوی باغ ایرانی در جهان معرفی شده بود؛ الگویی هندسی که با تمسّک به جهانبینی چهاربخشی کتب کهن به دنبال انطباق آن با الگو و جهانبینی ایرانیان و بهشت موعود به ویژه در دوران اسلام، تفکر شکلدهنده به تقسیم چهارتایی در باغ ایرانی را توجیه و به عنوان کهنالگوی اصیل برای باغ ایرانی معرفی کنند. با گسترش مطالعات و انطباق فضایی میان این الگو و نمونههای متنوع باغ ایرانی، الگوی «چهارباغ» به عنوان کهنالگویی برای تمام باغهای ایرانی مورد تشکیک قرار گرفت. مطالعات سالهای اخیر پژوهشگران عموماً ایرانی نشان میدهد که فراتر از تقسیم چهارتایی، باغ ایرانی باغی محوری است که در آن یک محور به عنوان محور اصلی نقشی بنیادی در شکلگیری هندسه باغ ایرانی بازی میکند. این نوشتار با پذیرش و اثبات الگوی تکمحوری در باغ ایرانی تکیه بر تحلیل هندسی باغهای ایرانی و نظریات صاحبنظران و انطباق جهانبینی ایرانی و الگوی هندسی تکمحوری، به دنبال خوانش احساس زیست انسان ایرانی و فهم اوست که شکلدهنده باغ ایرانی با حاکمیت یک محور فضایی غالب است. نتایج این نوشتار با رسمیت دادن به الگوی باغ ایرانی مبتنیبر شکلگیری محور اصلی که بین کوشک و ورودی اصلی شکل گرفته و مسیر حرکت از ورودی به سمت کوشک را تعریف میکند. انطباق این الگو با جهانبینی ایرانی را براساس حرکت از ظلمات به نور و تقسیمات سهگانه متعاقب آن نشان میدهد.
باغ ایرانی
جهانبینی ایرانیان
الگوی تکمحوری
2018
02
20
6
15
http://www.manzar-sj.com/article_59539_52119328b5803b6d673cf89f8a8511b4.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
تأثیر دوران تحول در منظر طبیعی شهر تهران
سید امیر
منصوری
مریم
محسنی مقدم
فضای سبز به گونهای که در اختیار عموم مردم قرار داشته باشد و در کنار آن تعاملات اجتماعی و فرهنگی شکل بگیرد، از زمانهای بسیار دور در ایران در قالب تفرج-زیارت در محل امامزادهها وجود داشت. دو عنصر آب و گیاه که در اندیشه ایرانیان دارای تقدس و احترام خاصی است با همجواری در کنار بقاع متبرکه امامزادگان بر وجه تقدس و احترام آنها افزوده شد. اما در دوران گذار از سنت به مدرنیته، در دوره پهلوی فضاهای سبز عمومی در قالب فرم جدید به صورت پارک شهری و به تبعیت و تقلید از غرب در ایران شکل گرفت. علیرغم ایجاد فضاهای سبز در مقیاس گستردهتر، بیگانه بودن این فضاها با اندیشه و ذهنیت ایرانیان منجر به گسست ارتباط با این گونه فضاها شد. این مقاله با بررسی و مقایسه ویژگی های مختلف در ارتباط با نمونههای فضای سبز عمومی در دوران سنت و مدرنیته سعی بر واکاوی و تحلیل دلایل دور شدن انسان معاصر از فضای سبز علیرغم بالا رفتن سرانه آن در فضاهای شهری دارد.
فضای سبز عمومی
امامزاده
پارک شهری
دوران تحول
2018
02
20
16
23
http://www.manzar-sj.com/article_59540_717d14b1c3b805b299943ffdfd3acb36.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
ارزشگذاری خدمات اکوسیستم شهری به عنوان ابزاری برای برنامهریزی شهرهایی پایدارتر
محمدرضا
مثنوی
مریم
دبیری
در سراسر جهان، روند روبهرشد شهرنشینی پیامدهای منفی مشهودی به دنبال داشتهاست. آگاهی از این پیامدها به افزایش تقاضای گروههای ذینفع و سیاستگذاران در راستای ارزیابی جامعتر و کاملتر آثار پروژههای توسعه شهری بر مناظر شهری، انجامید. ارزشگذاری خدمات اکوسیستم1 (ESV) رویکرد نسبتاً نوینی است و از آنجا که به سیاستگذاران شهری در تصمیمسازی بهتر در راستای برنامهریزی پایدار شهری کمک مینماید، در منابع معتبر به عنوان روشی مناسب یادشدهاست. این مقاله قابلیت خدمات اکوسیستم شهری را در ارتقای برنامهریزی پروژههای توسعه شهری در راستای رسیدن به شهرهایی پایدارتر، بررسی میکند. نخست، خدمات اکوسیستم مهم در مناطق شهری، دستهبندی شدهاند. سپس این مطالعه منابع تأثیرگذار و معتبر در حوزه (ESV) مورد بررسی قراردادهاست. در نهایت، این مقاله به تحلیل امکان تقویت برنامهریزی شهری با استفاده از ارزشگذاری خدمات اکوسیستم میپردازد. با توجه به نوشتار پیشرو، میتوان نتیجه گرفت که بسیاری از خدمات اکوسیستم شهری تاکنون شناسایی و ارزیابی شدهاند. همچنین، از نقش اساسی در سلامت بشر و تابآوری شهری برخوردارند.
خدمات اکوسیستم شهری
ارزش گذاری
برنامهریزی شهری
منظر
2018
02
20
24
35
http://www.manzar-sj.com/article_59541_9c8dab32dcc74a693830ef85f433f625.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
ارزیابی فرایند طراحی یک مرکز شهری شهروندگرا؛ جزیره نیو هلند، سنپترزبورگ
کیوان
کیانی
شهر توریستی سن پترزبورگ برای پیشبرد همزمان دو هدف مهم توسعه گردشگری و اجتماعی تلاش بسیاری داشته است. بر همین اساس، اقدامات لازم توسط مسئولان جهت توسعه شهر در ابعاد خرد و کلان صورت پذیرفته است. توسعه گردشگری در این شهر تاریخی سبب شده مکانهای شهری که باید پاسخگوی نیازهای مردم شهر باشند، توسط گردشگران اشباع شوند. از طرفی میدان کاخ1 (مرکز قدیمی شهر)، به مرور زمان نیازهای اجتماعی شهروندان را برآورده نکرده و به مرکز توریستی شهر بدل شد. اگر شکلگیری مراکز شهری با نیازهای شهروندان مطابقت نداشته باشد، در طی زمان متروک شده و مردم فضای دیگری را جایگزین خواهند کرد. مدیران و مسئولان این شهر در راستای ساخت یک مرکز شهری جدید با کاربریهای چندمنظوره، سه بار طراحی جزیره نیو هلند2 را به شرکتهای طراحی معروف جهان واگذار کردند. بنابراین جزیره نیو هلند، مرکز جدید شهر سنپترزبورگ، دارای پیشینه تاریخی خاص و مراحل متنوع طراحی است، که در نهایت بسیار موفق عمل کرده و مورد استقبال مردم قرار گرفته است. در این نوشتار به بررسی و مقایسه تجربههای طراحی و احیای جزیره نیو هلند پرداخته خواهد شد که بعد از بارها طراحی توسط شرکتهای موفق جهان، به دلیل عدم تطابق با خواست شهروندان اجرا نشد و در نهایت مدیران شهری با مشاهده نحوه برخورد مردم با سایت به سیاستگذاری جدیدی دست یافتند. این پروژه توسط شرکت West8 در سال 2014 و مبتنیبر خواستههای مردم و نظرات قابل توجه تیم طراحی به اجرا درآمد. این تجربه میتواند یک الگوی بسیار مناسب برای روند توسعه شهرهای سنتی ایران باشد. بنابراین میتوان با اتخاذ سیاستهای شهروندگرایانه از اغتشاش و نابودی هویت شهرها جلوگیری و به ایجاد فعالیتهای اجتماعی در شهر کمک کرد.
منظر شهری
احیا
هویت
شهروندگرایی
مکانیابی
2018
02
20
36
45
http://www.manzar-sj.com/article_59542_6e433ae2cf2313f09c043d86c036fade.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
نقش محیط طبیعی در ایجاد حس مکان در مسکن شهری
مهدی
شیبانی
زهرا
پورسلیمان امیری
حیاطها به عنوان فضاهای اصلی در خانههای سنتی موجد حس مکان برای ساکنین هستند. این فضاهای بینابینی نقش مهمی در فعالیتهای روزانه داشته و ارتباط انسان- محیط را در خانههای سنتی (چه میان ساختمانهای مجموعه مسکونی یا بین فضاهای داخلی و ساختمانهای همجوار) برقرار میکردند. اما در بناهای معاصر در نتیجه تراکم جمعیت و کاهش سرانه زمین، این عنصر حیاتی ناپدید شد و فعالیتهای روزانه در این فضای عملکردی به دیگر عملکردهای مشابه با سرانه فضایی پایین تقلیل یافته، در نتیجه نوع ارتباط انسان-محیط نیز تغییر دگرگون شد. بنابراین، در اثر نیاز روزافزون و غیرقابل اجتناب به ساخت آپارتمانها و مجموعههای مسکونی در جوامع معاصر، هدف این مقاله یافتن ارتباط گمشده میان انسان و محیط و جایگزینی حیاطهای سنتی با گزینه عملکردی و رفتاری مناسب در مسکن معاصر است. تئوری تحقیق بر پایه گفتمان میان فضاهای داخلی و بیرونی در حیاطهای سنتی ایران، بر این امر تصریح میکند که ایجاد حس مکان موجب رضایتمندی ساکنین و عاملی کیفی در برنامهریزی مسکن آینده است.
حس مکان
ارتباط انسان-محیط
حیاطها
گفتمان میان فضای داخلی و بیرونی
2018
02
20
46
59
http://www.manzar-sj.com/article_59543_f73374cb1f5b23b270d1a01b8b6d690c.pdf
منظر
منظر
2008-7446
2008-7446
1396
9
41
پارک دروازهای شهر
فرانک
کلابی
منوچهر
طبیبیان
هدف از پژوهش حاضر، پررنگ کردن نقش دروازههای ورودی شهرها با توجه به امکانات موجود در حاشیه آنها وتأکید بر پارکهای حاشیهای است. نمونه موردی مقاله، پارک جنگلی سرخهحصار است. بر این اساس پس از بررسیهای انجام شده و اثبات نقش دروازهای جهت استقرار دروازه در این محدوده و توزیع پرسشنامه، سایت مورد نظر، تحلیل و بررسی و از طریق ماتریس لیکرت بر مبنای مکتب بیونیک دو محدوده در حواشی پارک جنگلی سرخهحصار در نظر گرفته شد. مساحت ضلع جنوبی در نظر گرفته شده جهت استقرار دروازه 90442 و مساحت ضلع شمالی 15422 مترمربع است. طرح کلی پلان دروازه شبیه یک پرنده با بالهای باز است و طرح دروازه شبیه نمایی از یک طرح فانتزی از قوچ است. فضاهای درنظر گرفته شده جهت استقرار دروازه، فضاهای مربوط به کمپینگ، استراحت و اتراق، اقامتگاه، تعمیرگاه، پمپ بنزین، پیاده راه رستوران، نگهبانی و مواردی از این دست است.
پارک
پارک حاشیهای
دروازه ورودی
پارک سرخهحصار
بیونیک
2018
02
20
60
69
http://www.manzar-sj.com/article_59544_76fcd6fab821fb871753951fc4546e38.pdf